به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی گلوگاه ما به نقل از بلاغ؛ با توجه به اهمیت جنگل‌های هیرکانی، باید اقدامات فوری برای بهبود شرایط جنگل‌بانان و قرق‌بانان انجام شود تا آنان بتوانند نقش خود را در حفاظت از منابع طبیعی به‌درستی ایفا کنند.
جنگل‌های هیرکانی مازندران یکی از قدیمی‌ترین و ارزشمندترین اکوسیستم‌های جهان هستند که قدمتی بیش از ۴۰ میلیون سال دارند.
این جنگل‌ها زیستگاه گونه‌های نادر گیاهی و جانوری بوده و نقشی حیاتی در تنظیم آب‌وهوا، تولید اکسیژن و جلوگیری از فرسایش خاک ایفا می‌کنند و علاوه بر ارزش زیست‌محیطی، این جنگل‌ها از نظر اقتصادی و گردشگری نیز اهمیت بالایی دارند.
با این حال، تخریب، قاچاق چوب و تغییر کاربری اراضی تهدیدی جدی برای بقای آن‌هاست چرا که حفاظت از این میراث طبیعی نه‌تنها برای ایران، بلکه برای تمام جهان ضروری است و نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت پایدار می‌باشد.
در این گزارش سعی کردیم به بررسی مشکلات جنگل‌بانان مازندران بپردازیم.
لزوم حمایت از جنگل‌بانان و قرق‌بانان
محمدعلی حسینی کارشناس منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار بلاغ با اشاره به اینکه جنگل‌ها، به‌عنوان ریه‌های زمین، نقشی حیاتی در حفظ تعادل اکوسیستم دارند اما این منابع ارزشمند همواره در معرض تهدیداتی همچون قاچاق چوب، آتش‌سوزی و تخریب غیرقانونی قرار دارند، گفت: در این میان، جنگل‌بانان و قرق‌بانان، به‌عنوان نگهبانان بی‌ادعای طبیعت، با جان‌ودل برای حفظ این میراث سبز تلاش می‌کنند بااین‌حال، حمایت از این قهرمانان کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
وی با اعلام اینکه جنگل‌بانان و قرق‌بانان با کمترین امکانات و در شرایط دشوار، شبانه‌روز در برابر متخلفان ایستادگی می‌کنند، تصریح کرد: بسیاری از آنان بدون تجهیزات مناسب، وسایل ارتباطی پیشرفته و حمایت‌های قانونی کافی، در معرض خطرهای جانی قرار دارند.
این کارشناس منابع طبیعی خاطرنشان کرد: تقویت حمایت‌های مادی و معنوی از این افراد، نه‌تنها امنیت شغلی و جانی آنها را تضمین می‌کند، بلکه به بهبود عملکردشان در حفاظت از جنگل‌ها نیز کمک خواهد کرد.
حسینی یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حمایت از جنگل‌بانان و قرق‌بانان را افزایش حقوق و مزایای شغلی آنان عنوان کرد و گفت: همچنین، تجهیز آنها به ابزارهای نوین نظارتی مانند دوربین‌های حرارتی، پهپادها و وسایل نقلیه مناسب، می‌تواند نقش مؤثری در افزایش کارایی‌شان داشته باشد.
وی ادامه داد: علاوه بر این، تدوین قوانین سخت‌گیرانه‌تر برای برخورد با متخلفان، امنیت شغلی این مدافعان طبیعت را ارتقا خواهد داد.
کارشناس منابع طبیعی با بیان اینکه حفاظت از جنگل‌ها وظیفه‌ای همگانی است، اما بدون حمایت از جنگل‌بانان و قرق‌بانان، این مأموریت دشوارتر خواهد شد، گفت: پاسداری از طبیعت، نیازمند همدلی، آگاهی و اقدامی جدی برای پشتیبانی از این قهرمانان سبز است.
تجهیز نیروهای یگان حفاظت به سلاح و کارت شناسایی ویژه
داریوش مهدی‌زاده فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی بلاغ از اقدامات گسترده برای مقابله با قاچاق چوب، تجهیز نیروهای یگان به تجهیزات دفاع شخصی و حمایت‌های قانونی از آنان خبر داد.
وی با اشاره به اینکه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان مازندران تحت مدیریت این اداره‌کل قرار دارد، اظهار کرد: حفاظت از این عرصه‌های وسیع نیازمند برخورد قاطع، نظارت مستمر و افزایش توان نیروهای حفاظتی است و در این راستا، اقدامات متعددی در دستور کار قرار گرفته که از جمله آنها می‌توان به تجهیز نیروهای یگان حفاظت به ابزارهای دفاع شخصی اشاره کرد.
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری تأکید کرد: از زمانی که مسئولیت این واحد را برعهده گرفتم، یکی از اولویت‌های اصلی، ارتقای سطح تجهیزات دفاعی نیروهای یگان بود و در این زمینه، طی هماهنگی‌های صورت‌گرفته با یگان حفاظت کشور و وزارت دفاع، تمامی فرماندهان و سرجنگلبان‌ها به تجهیزات دفاع شخصی مجهز شدند.
مهدی‌زاده از دریافت قول مساعد برای تحویل سلاح به نیروهای یگان حفاظت خبر داد و افزود: البته طی مراحل قانونی برای تحویل سلاح، نیازمند زمان است، اما این مسئله در دست پیگیری قرار دارد.
وی به مشکل عدم وجود کارت شناسایی معتبر برای نیروهای یگان حفاظت اشاره کرد و گفت: پیش از این، تنها مدرک شناسایی که در اختیار نیروهای یگان قرار داشت، کارت همیار طبیعت بود که اعتبار کافی نداشت و در برخی موارد، فرصت سوءاستفاده را برای متخلفان فراهم می‌کرد و در همین راستا، طراحی و صدور کارت شناسایی ویژه برای نیروهای یگان حفاظت در دستور کار قرار گرفته است و مراحل اجرایی آن در حال انجام است.
انهدام باندهای سازمان‌یافته
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری با اشاره به افزایش اقدامات پیشگیرانه در حوزه مبارزه با قاچاق چوب، اظهار کرد: در ماه‌های اخیر، با تعامل مؤثر با پلیس امنیت اقتصادی، چندین باند قاچاق چوب شناسایی و متلاشی شدند.
مهدی‌زاده گفت: یکی از مهم‌ترین این اقدامات، دستگیری یکی از سرکرده‌های اصلی قاچاق چوب بود که به همراه نیروهای امنیت اقتصادی در عملیاتی غافلگیرانه، در ساعت سه بامداد در منزل خود بازداشت شد.
وی افزود: این فرد که به‌عنوان یکی از سرشبکه‌های قاچاق چوب در مازندران معرفی شده بود، در حال فعالیت گسترده در این زمینه بود و با دستگیری وی، بسیاری از فعالیت‌های غیرقانونی در این حوزه متوقف شده و سایر اعضای باند نیز شناسایی و دستگیر شده‌اند.
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری تأکید کرد: در رصدهای انجام‌شده، چندین مرکز غیرقانونی دپوی چوب و تولید زغال کشف و پلمب شد چرا که این مراکز، چوب‌های قاچاق را به‌صورت غیرمجاز انبار کرده و به زغال تبدیل می‌کردند. در همین راستا، دادستانی کل استان دستور اکید داده است که تمامی مراکز غیرمجاز به محض شناسایی، پلمب شوند.
کاهش چشمگیر قطع درختان
مهدی‌زاده در ادامه به نتایج مثبت اقدامات انجام‌شده اشاره کرد و گفت: آمارهای به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که میزان قطع درختان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است، همچنین در بسیاری از موارد، قاچاقچیان و متخلفان قبل از اقدام به قطع درختان، شناسایی و دستگیر شده‌اند که این امر نشان‌دهنده افزایش نظارت و اقدامات بازدارنده است.
وی با اشاره به اینکه به‌صورت مستمر، تمامی مراکز دپوی چوب، چه مجاز و چه غیرمجاز، را رصد می‌کنیم و این موضوع به‌طور دقیق در دست پیگیری قرار دارد، گفت: یکی از نتایج مهم این رصدها، شناسایی و انهدام باندهای متعددی بوده که به‌صورت سازمان‌یافته در قاچاق چوب فعالیت می‌کردند.
حمایت قضایی از نیروهای یگان حفاظت و برخورد فوری با متخلفان
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری با تأکید بر حمایت‌های قضایی از نیروهای یگان، اظهار کرد: در مواردی که نیروهای یگان مورد ضرب و شتم متخلفان قرار گرفته‌اند، ما بدون معطلی و در سریع‌ترین زمان ممکن وارد عمل شده‌ایم. در چنین مواردی، منتظر روند اداری نمی‌مانیم، زیرا تأخیر در این امر، فرصت فرار و سرپوش‌گذاری بر جرم را برای متخلفان فراهم می‌کند.
مهدی‌زاده افزود: در بسیاری از موارد، اگر اتفاقی در ساعات پایانی شب رخ دهد، تا صبح عملیات تعقیب و دستگیری متخلفان را ادامه می‌دهیم و تاکنون تمامی متهمان این پرونده‌ها دستگیر شده‌اند چرا که این اقدامات باعث ایجاد فضای بازدارنده و کاهش جرائم در حوزه قاچاق چوب شده است.
وی به همکاری نزدیک یگان حفاظت با دستگاه قضایی اشاره کرد و گفت: نشست‌های متعددی با دادستان‌های استان برگزار شده و دستگاه قضایی نیز حمایت کاملی از نیروهای یگان حفاظت دارد و در عین حال، با افرادی که به هر نحوی قصد خیانت یا کارشکنی در این حوزه را داشته باشند، برخورد قانونی و جدی صورت خواهد گرفت.
لزوم افزایش نیروهای توانمند و گزینش بومیان مناطق جنگلی
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری به مسئله نیروی انسانی اشاره کرد و گفت: با توجه به وسعت عرصه‌های جنگلی مازندران، نیروهای حفاظتی موجود از نظر تعداد وضعیت مناسبی دارند، اما مهم‌تر از کمیت، توانمندی و مهارت نیروها است. یک نیروی حفاظتی باید از آمادگی جسمانی و فنی بالایی برخوردار باشد تا بتواند در مأموریت‌های دشوار، عملکرد مطلوبی داشته باشد.
مهدی‌زاده خاطرنشان کرد: در گزینش نیروهای جدید، اولویت اصلی با افراد دلسوز، توانمند و به‌ویژه جوانان بومی ساکن در روستاهای حاشیه جنگل‌ها خواهد بود چرا که این افراد آشنایی بیشتری با مناطق جنگلی دارند و می‌توانند نقش مؤثرتری در حفاظت از منابع طبیعی ایفا کنند.
تداوم حفاظت و مقابله با تخلفات در تمامی شرایط
وی با تأکید بر اینکه حفاظت از منابع طبیعی تعطیل‌بردار نیست، گفت: برخلاف سایر ادارات که در تعطیلات فعالیتی ندارند، یگان حفاظت در ایام تعطیل، شرایط نامساعد جوی، بارش برف و باران، سرما و گرما، به‌طور شبانه‌روزی در حال انجام مأموریت است.
فرمانده یگان حفاظت اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – ساری خاطرنشان کرد: هدف اصلی ما، پیشگیری از وقوع جرم و جلوگیری از قطع درختان است و تلاش ما بر این است که قبل از وقوع تخلف، متخلفان را شناسایی و دستگیر کنیم تا منابع طبیعی کشور از هرگونه آسیب در امان بماند.
قاچاق چوب، معضل جدی در جنگل‌های مازندران
حسین قنبری یک فعال حوزه منابع طبیعی و جنگل نیز در گفتگو با خبرنگار بلاغ قاچاق چوب را یکی از معضلات جدی در جنگل‌های مازندران عنوان کرد و گفت: گروه‌های سودجو برای قطع غیرقانونی درختان، از سلاح گرم و سرد استفاده می‌کنند و جنگل‌بانان را تهدید می‌کنند.
وی تصریح کرد: موارد متعددی از درگیری‌های خشونت‌آمیز گزارش شده که منجر به زخمی شدن یا حتی شهادت جنگل‌بانان شده است و نبود حمایت قانونی و قضایی کافی نیز جنگل‌بانان را در برابر این تهدیدات آسیب‌پذیرتر کرده است.
این فعال حوزه منابع طبیعی و جنگل بیان کرد: جنگل‌بانان مازندران برای انجام وظایف خود به وسایل نقلیه مناسب، دوربین‌های مداربسته، بی‌سیم و لباس‌های محافظ برای گشت‌زنی در مسیرهای جنگلی نیاز دارند و نبود دوربین‌های مداربسته و دستگاه‌های مکان‌یاب نیز کنترل مناطق را دشوار کرده است.
قنبری با اعلام اینکه افزون بر قاچاق چوب، تصرف غیرقانونی اراضی جنگلی، آتش‌سوزی‌ها و تخریب پوشش گیاهی نیز از مشکلات جدی جنگل‌های مازندران است، ادامه داد: جنگل‌بانان برای جلوگیری از این تخریب‌ها تلاش می‌کنند، اما ضعف قوانین باعث شده اجرای قوانین جنگل‌داری با موانع متعددی روبه‌رو شود.
وی در پایان با اشاره به اینکه جنگل‌بانان نیاز به آموزش‌های تخصصی در زمینه مدیریت بحران، اطفای حریق، استفاده از فناوری‌های نوین مانند پهپادها و نقشه‌برداری دیجیتال دارند، گفت: بسیاری از آنها به دلیل کمبود بودجه، به این آموزش‌ها دسترسی ندارند و این کمبود، موجب کاهش توانایی آنها در حفاظت از جنگل‌ها شده است.
به گزارش بلاغ، برای بهبود وضعیت جنگل‌بانان مازندران، اصلاح قوانین و حمایت‌های حقوقی، اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تر علیه متجاوزان به منابع طبیعی و تأمین حمایت قضایی از جنگل‌بانان ضروری است و آموزش مهارت‌های مدرن به جنگل‌بانان می‌تواند توانایی آنها را در مقابله با چالش‌ها افزایش دهد.
جنگل‌بانان مازندران با مشکلات متعددی از جمله کمبود نیروی انسانی، تجهیزات ناکافی، تهدیدات جانی، و ضعف حمایت‌های قانونی مواجه‌اند و با توجه به اهمیت جنگل‌های هیرکانی، باید اقدامات فوری برای بهبود شرایط این قشر انجام شود تا آنان بتوانند نقش خود را در حفاظت از منابع طبیعی به‌درستی ایفا کنند.