به گزارش سایت گلوگاه ما به نقل از به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» با فرارسیدن فصل پاییز، بازارهای محلی ایران مملو از دانههای سرخ و درخشان انار میشود؛ میوهای که از شرق تا غرب کشور، از ساوه و نیریز تا فردوس و مازندران، تنوعی چشمگیر دارد.
با این حال، در آنسوی مرزها، در کشورهای اروپایی، آمریکایی و شرق آسیا، همین انار ایرانی با قیمتی چندبرابر به فروش میرسد و در بسیاری از نقاط جهان، در رده میوههای لوکس و نماد «سلامتی و زیبایی» قرار دارد.
کارشناسان معتقدند این تفاوت، ریشه در نگاه فرهنگی و اقتصادی متفاوت ایرانیان و سایر کشورها دارد؛ نگاهی که سبب شده «انار ایرانی» با وجود جایگاه تاریخی و مذهبی خود، هنوز سهم شایستهای از بازار جهانی میوهها نداشته باشد.
ما انار را میخوریم، آنها انار را میستایند
محمد باقری دستکندهکلایی، پژوهشگر حوزه محصولات بومی شمال کشور، در گفتگو با خبرنگار «بلاغ» اظهار کرد: در بسیاری از کشورهای اروپایی، واژه «پومگرنت» یا همان انار، در ذهن مردم تداعیگر مفاهیمی چون سلامتی، تجمل و زیبایی است. برندهای مطرح جهانی مانند L’Oréal و Estée Lauder از عصاره انار در محصولات بهداشتی و آرایشی خود استفاده میکنند و این محصولات را با قیمتی چندبرابر به بازار عرضه میکنند. در مقابل، در ایران هنوز انار صرفاً به عنوان یک میوه پاییزی در کنار پرتقال و نارنگی دیده میشود.»
وی افزود: در استانهای مختلف کشور، گونههایی از انار وجود دارد که از نظر طعم و رنگ در جهان کمنظیر است. انار ساوه، نیریز، فردوس و ساری، هر یک میتوانند به عنوان برند ملی صادراتی مطرح شوند، اما متأسفانه نه بستهبندی استاندارد داریم و نه تبلیغ مؤثر. بسیاری از محصولات موجود در بازار جهانی با عنوان «انار ترکیهای» یا «انار اسپانیایی» شناخته میشوند، در حالی که بخش عمدهای از آنها در واقع انار ایرانی است که بهصورت غیرمستقیم صادر میشود.
این پژوهشگر حوزه محصولات بومی شمال کشور گفت: اگر کشوری مانند ژاپن یا ایتالیا چنین پیشینه فرهنگی در اختیار داشت، بیتردید از آن برند جهانی میساخت. متأسفانه ما در معرفی انار به عنوان بخشی از فرهنگ ایرانی کوتاهی کردهایم. شب یلدا فرصتی جهانی برای معرفی فرهنگ و محصولات ایرانی است، اما تاکنون از آن بهدرستی بهرهبرداری نشده است. کشورهایی مانند ترکیه از آیینها و سنتهای مشابه توانستهاند برند ملی ایجاد کنند.
باقری در پایان تأکید کرد: باید انار را از مرحله مصرف به مرحله شناخت و ارزشگذاری ارتقا دهیم. این میوه از معدود محصولاتی است که در مذهب، هنر، و طب سنتی و مدرن جایگاهی ویژه دارد. انار، محصولی کامل از نظر فرهنگی، اقتصادی و سلامت است و نباید ظرفیت آن را نادیده گرفت.
انار در ایران، همان جایگاه زیتون در یونان را دارد
حسین محمدپور رکنی، کارشناس کشاورزی و اقتصاد محصولات باغی در گفتگو با بلاغ؛ گفت: مشکل اصلی در کمتوجهی به ارزش فرهنگی و اقتصادی انار در داخل کشور نهفته است. ما در ایران با انار زندگی کردهایم؛ از نقش آن در قالی و سفال گرفته تا حضورش در شعر و آیینهایی چون شب یلدا. انار برای ایرانیان نماد زندگی، عشق و پاکی است، اما همین پیوند فرهنگی باعث شده کمتر به جنبه اقتصادی و جهانی آن بیندیشیم. همانگونه که زیتون در یونان و انگور در فرانسه به بخشی از هویت اقتصادی آن کشورها تبدیل شده است.
وی ادامه داد: در کشورهای اروپایی، قیمت هر عدد انار بین ۵ تا ۱۰ یورو (معادل حدود ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان) است، در حالی که در ایران گاه همین مبلغ برای یک کیلوگرم انار پرداخت میشود. این اختلاف نشان میدهد که بازار جهانی حاضر است برای کیفیت و بستهبندی انار ایرانی بهای چندبرابر بپردازد، به شرط آنکه ما خود نیز به ارزش واقعی این محصول باور داشته باشیم.
این کارشناس کشاورزی و اقتصاد محصولات باغی تصریح کرد: اگر تنها یک درصد از تولید انار کشور با استانداردهای جهانی بستهبندی شود، میتوان سالانه صدها میلیون دلار ارزآوری داشت. توسعه صنایع جانبی مانند تولید انار خشک، عصاره، فرآوردههای دارویی و محصولات آرایشی میتواند به ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی بینجامد.
محمدپور افزود: در استانهای مازندران، فارس، کرمان و یزد، انار تنها یک محصول کشاورزی نیست، بلکه بخشی از هویت مردم به شمار میرود. پیوند میان این هویت فرهنگی و اقتصاد محلی میتواند نمونه موفقی از «اقتصاد فرهنگی» را در کشور رقم بزند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: انار ایرانی، گنجی در دست ماست که هنوز ارزش واقعی آن را درک نکردهایم. جهان امروز در حال کشف این میوه است؛ کافی است ما نیز پیش از دیگران به اهمیت آن پی ببریم. انار، میوهای است ریشهدار در فرهنگ ایرانی که امروز جهان تازه به ارزش آن پی میبرد. اگر روزی ایران بتواند از این نماد کهن فرهنگی، برندی جهانی بسازد، شاید آن زمان انار نه فقط میوهای سرخ، بلکه نمادی از «هوش اقتصادی ایرانی» در نگاه جهانیان باشد.
انار، میوهای با پشتوانه تمدنی
کارشناسان بر این باورند که جایگاه انار در تاریخ ایران فراتر از یک محصول کشاورزی صرف است. از دوران هخامنشیان تا عصر اسلامی، انار نماد باروری، زندگی و جاودانگی بوده و در آثار باستانی تختجمشید، نقوش برجسته آن بهروشنی دیده میشود. در ادبیات فارسی نیز انار بارها به عنوان نماد عشق، پاکی و سرزندگی مورد اشاره قرار گرفته است.
ایران یکی از پنج تولیدکننده بزرگ انار در جهان بهشمار میرود، اما سهم صادراتی آن کمتر از ۱۰ درصد تولید سالانه است. بخش عمده انار کشور در بازار داخلی مصرف میشود یا بهصورت سنتی به رب و آبانار تبدیل میشود. به گفته کارشناسان، زمان آن فرا رسیده است که ایران نگاه خود به انار را از مصرف صرف، به شناخت و بهرهبرداری هوشمندانه تغییر دهد.
گزارش: علیرضا توکلی
انتهای خبر/